प्लास्टिक टाळा, पर्यावरण वाचवा !

दर्यापूर – महेश बुंदे

मला वाटते तुम्ही मला चांगले ओळखता म्हणून मी एक आव्हान करत आहे. जेव्हा आपण कोणतेही पेय खरेदी करतो तेव्हा आपण प्लास्टिकचे स्ट्रॉ वापरतो आणि जेव्हाही आपण एखाद्याचा वाढदिवस साजरा करण्यासाठी केक खरेदी करतो तेव्हा आपण प्लास्टिक चाकू घेतो. समस्या अशी आहे की वापरल्यानंतर आपण ते फेकतो ज्यामुळे प्रदूषण होते. जेव्हा बरेच लोक असे करतात. चला तर मग, प्लॅस्टिकच्या पेंढ्या वापरू नयेत आणि त्याऐवजी कागदी स्ट्रॉ विकत घ्याव्यात आणि आम्ही केक खरेदी करू तेव्हा चाकू नाकारू याविषयी जागरुकता निर्माण करूया. अशाप्रकारे प्लास्टिकला द्या तिलांजली असे एका संदेशद्वारे युवतीने या वृत्ताचे समर्थन केले आहे.

असा अंदाज आहे की आपण दरवर्षी ५००० कोटी प्लास्टिक पिशव्या वापरतो आणि फेकून देतो तसेच दर मिनिटाला दहा लाख प्लास्टिक बॉटल्स विकल्या जातात. दुसरी एक आकडेवारी सांगते की, फक्त गेल्या एक वर्षात तब्बल ५१ ट्रिलियन प्लास्टिकच्या सूक्ष्म कणांनी समुद्राला दूषित केले आहे. ही संख्या आपल्या आकाशगंगेतील ताऱ्यांच्या संख्येपेक्षा पाचशे पटीहून अधिक आहे.

जर या जगात मानवनिर्मित “सर्वव्यापी” अशी काही गोष्ट आहे, तर ती म्हणजे प्लास्टिकमुळे होणारे प्रदूषण. आपल्या समुद्रात, जमिनीवर, हवेत आणि अवकाशात सुद्धा; जणू काही त्याच्या शिवाय काही चालणारच नाही. गेल्या ६०-७० वर्षांच्या छोट्या कालखंडात कापड, स्वयंपाक घर आणि केटरिंग पासून ते किरकोळ वस्तू, उत्पादनाचे डिझाईन व अभियांत्रिकी कामांपर्यंत सर्वकाही प्लास्टिकने व्यापलेले आहे.

दृष्टिकोन बदलायला हवा, तसेच आपल्या जीवनशैलीत मूलभूत बदल व्हायला हवेत. आपल्या रोजच्या वापरातील प्लास्टिकच्या वस्तू उदा. सामानाच्या पिशव्या, प्लास्टिक कव्हर्स, वापरून फेकायच्या प्लेट्स, कटलरी, स्ट्रा, आणि कॉफी कपची झाकणे अश्या वस्तू फक्त एकदा वापरून आपण फेकून देतो. लोकांना ह्याबद्दल शिक्षित करावे लागेल की कसे ही आपल्या सवयीची झालेली शॉर्टकटची सोय आपल्या पृथ्वीला कधीही भरून न येणारी हानी करीत आहे. अश्या सगळ्या एकदाच वापरायच्या वस्तूंचा उपयोग करायला नकार देणे हेच योग्य मार्गाने उचललेले पाऊल असेल. जर तुम्हाला कोणती प्लास्टिकची वस्तू मिळालीच तर शक्य तेवढया वेळा वारंवार वापरा आणि नंतर रिसायकल करा.

प्लास्टिक प्रदूषणावर मात करा.” या वेळच्या जागतिक पर्यावरण दिनी प्लास्टिकचा वापर अर्ध्याहून कमी करण्यासाठी यथाशक्ती सारे ते प्रयत्न करण्याची आपण शपथ घेऊ या. वापरून फेकण्यात येणाऱ्या प्लास्टिक ऐवजी पुनःप्रक्रिया करण्याजोग्या प्लास्टिकचा शक्य तेव्हा, शक्य तिथे वापर करून याची सुरुवात आपण करू या. त्यासाठी वापरा आणि फेका अश्या वस्तूंऐवजी पुनःप्रक्रिया करता येणाऱ्या पिशव्या, बाटल्या सोबत बाळगू या.